Sprawozdawczość przed organami traktatowymi

Najczęściej stosowaną formą kontroli przestrzegania postanowień Konwencji lub Paktu jest rozpatrywanie sprawozdań z ich realizacji do składania, których zobowiązane są państwa. Polska przedkłada sprawozdania z następujących umów międzynarodowych:

Procedura sprawozdawcza obowiązująca przed powyższymi komitetami jest podobna. Państwa składają najpierw sprawozdania wstępne po roku lub dwóch latach od momentu wejścia w życie danego traktatu, a następnie, przeważnie co cztery lub pięć lat, sprawozdania okresowe z przestrzegania postanowień danego Paktu/Konwencji.

Na podstawie przedłożonego przez państwo sprawozdania oraz informacji pochodzących z innych źródeł, komitety opracowują zazwyczaj tzw. listę pytań wstępnych (ang. „list of issues”). Jest ona przekazywana państwu przed rozpatrzeniem sprawozdania. Państwo przekazuje pisemną odpowiedź na pytania najpóźniej w dniu rozpatrywania sprawozdania. Procedura rozpatrywania sprawozdania, tzw. obrona sprawozdania, oparta jest na konstruktywnym dialogu z delegacją rządową państwa, które złożyło sprawozdanie. Efektem obrony sprawozdania jest opracowanie przez komitety uwag końcowych (ang. „concluding observations”). Przekazują one państwu składającemu sprawozdanie pozytywne aspekty dokonanych przez nie zmian i reform oraz poruszają kwestie, które je zaniepokoiły i, ich zdaniem, wymagają podjęcia odpowiednich środków w celu poprawy panującej sytuacji.

W kolejnym sprawozdaniu okresowym państwo powinno się ustosunkować do zaleceń komitetu, zawartych w uwagach końcowych.