Warunki dopuszczalności skargi

Zanim skarga zostanie rozpatrzona przez którykolwiek z Komitetów pod kątem zarzutów w niej postawionych, musi ona spełnić pewne kryteria dopuszczalności. Zasadniczo kryteria te są tożsame w stosunku do większości Komitetów:

  1. Skargi indywidualne do Komitetu mogą wnosić wyłącznie osoby fizyczne, które twierdzą, iż stały się ofiarami naruszenia któregokolwiek z praw zawartych w Pakcie lub Konwencji. Z możliwości składania skarg we własnym imieniu nie korzystają osoby prawne, np. spółki, partie polityczne, stowarzyszenia. Dopuszczalna jest również skarga zbiorowa, złożona od kilku występujących wspólnie osób fizycznych, które stały się ofiarami podobnych naruszeń. Ofiarą jest osoba, której w sposób rzeczywisty i osobisty lub potencjalny dotyczy pogwałcenie Paktu lub Konwencji. Musi ona wykazać, iż działanie lub brak działania ze strony danego państwa już negatywnie wpłynęło na korzystanie przez niego z określonego prawa, albo że taki skutek bezpośrednio mu zagraża, np. w świetle obowiązującego prawa bądź praktyki sądowej lub administracyjnej.
    Dopuszczalne jest również składanie skargi w imieniu ofiar przez osoby trzecie, gdy ofiara naruszenia upoważniła do tego konkretną osobę (np. adwokata, organizację pozarządową). Ponadto, bliscy krewni, rodzina, małżonkowie mogą wnieść skargę w sytuacji, gdy ofiara naruszenia praw nie może jej złożyć (np. śmierć, zaginięcie, pozbawienie wolności w warunkach, które uniemożliwiają jej kontakt ze światem zewnętrznym).
  2. Skargi można składać tylko i wyłącznie przeciwko państwom będącym jednocześnie stronami danej Konwencji lub Paktu oraz Protokołu fakultatywnego do tej Konwencji/Paktu, który dotyczy procedury skargowej (jak ma to miejsce w przypadku CCPR i CEDAW), albo oświadczyły, że uznają kompetencje danego Komitetu do przyjmowania i rozpatrywania skarg (tak jak w przypadku CAT i CERD). Niedopuszczalne są skargi przeciwko organizacjom międzynarodowym czy podmiotom prywatnym.
  3. Skarga musi dotyczyć naruszenia praw osoby fizycznej, które miało miejsce po wejściu w życie Protokołu fakultatywnego do Konwencji (lub Paktu) albo od daty obowiązywania oświadczenia, w którym państwo uznaje kompetencje danego Komitetu do przyjmowania i rozpatrywania skarg. Komitety rozpatrywały wprawdzie skargi, w których do naruszeń doszło przed wejściem w życie Protokołu fakultatywnego albo obowiązywania oświadczenia złożonego przez państwo, jednak skutki tych naruszeń były widoczne dopiero po tym okresie.
  4. Międzynarodowe systemy ochronne praw człowieka mają wspomagać systemy krajowe, ale nie mogą ich zastępować. Z tego powodu przed wniesieniem skargi do Komitetu wymagane jest, aby ofiara naruszenia wykorzystała wszelkie dostępne krajowe środki zaradcze. Pojęcie „wszelkich dostępnych krajowych środków zaradczych” oznacza te środki, które są dla ofiary naruszeń rzeczywiście, a nie tylko teoretycznie, dostępne w konkretnej sytuacji. Zasadniczo nie jest wymagane posłużenie się środkami o wyjątkowym charakterze, takimi jak petycja do parlamentu, czy też skarga do Rzecznika Praw Obywatelskich.
  5. Należy podkreślić, że istnieje wiele międzynarodowych procedur, które umożliwiają składanie skargi, jednak nie wolno z nich korzystać równocześnie. Komitety nie mogą zajmować się skargami, które są rozpatrywane lub już zostały rozpatrzone w ramach innej międzynarodowej procedury badań lub rozstrzygania sporów.

 

O dokumencie