1177 posiedzenie Komitetu Ministrów Rady Europy

Na 1177 posiedzeniu zwyczajnym, Komitet Ministrów Rady Europy przyjął rezolucje końcowe zamykające nadzór nad wykonywaniem wyroków w następujących sprawach przeciwko Polsce:

Garycki przeciwko Polsce (skarga nr 14348/02), wyrok z dnia 6 lutego 2007 roku oraz Finster przeciwko Polsce (skarga nr 24860/08), wyrok z dnia 8 lutego 2011 roku.

Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał dwa analogiczne wyroki dotyczące zarzutu naruszenia Artykułu 5 ust. 3 Konwencji w związku z przewlekłością tymczasowego aresztowania oraz zasady domniemania niewinności, którą statuuje Artykuł 6 ust. 2 Konwencji.

W sprawie Garycki przeciewko Polsce Sąd Rejonowy w Katowicach zastosował wobec skarżącego środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania w świetle uzasadnionego podejrzenia, iż dopuścił się on popełnienia zarzucanych mu czynów m.in. z art. 279 k.k. (kradzież z włamaniem). Następnie, sądy krajowe przedłużały okres stosowania tymczasowego aresztowania wobec skarżącego, wskazując na istnienie prawdopodobieństwa nałożenia na skarżącego surowej kary oraz ryzyko, że może on utrudniać postępowanie. W dniu 30 października 2001 roku, przed wydaniem wyroku prawomocnego w sprawie, Sąd Apelacyjny w Katowicach rozpoznając zażalenie skarżącego na przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania w uzasadnieniu postanowienia użył stwierdzenia, iż oskarżeni, w tym skarżący, popełnili zarzucane im czyny.

Z kolei w sprawie Finster przeciwko Polsce na mocy postanowienia z dnia 9 marca 2006 rokuskarżący został tymczasowo aresztowany pod zarzutem dystrybucji znacznych ilości środków odurzających i substancji psychoaktywnych działając w zorganizowanej grupie przestępczej. Stosowanie wobec niego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania było wielokrotnie przedłużane. W kolejnych postanowieniach sądy krajowe powołały się na wysokie prawdopodobieństwo popełnienia przez skarżącego zarzucanych mu czynów, konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, możliwość wymierzenia surowej kary oraz znaczny stopień skomplikowania sprawy. Odnośnie zarzutu naruszenia zasady domniemania niewinności w sprawie Finster przeciwko Polsce Trybunał wskazał, iż w uzasadnieniu postanowienia Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 19 marca 2008 roku, przedłużającego stosowanie tymczasowego aresztowania wobec skarżącego, zawarte zostało sformułowanie, że dowody przeciwko oskarżonym, w tym przeciwko skarżącemu, świadczą, iż popełnili oni zarzucane im przestępstwa.

Analizując okoliczności spraw pod kątem zgodności ze standardami Konwencji, Trybunał uznał, iż przesłanki, na które powoływały się władze krajowe nie uzasadniały w sposób odpowiedni i wystarczający stosowania wobec skarżących tymczasowego aresztowania przez okres, odpowiednio 2 lat i 11 miesięcy oraz 2 lat 3 miesięcy i 19 dni. Ponadto, Trybunał wskazał w szczególności, iż zasada domniemania niewinności jest jednym z wymogów rzetelnego procesu w rozumieniu Artykułu 6 ust. 1 Konwencji. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału zasada domniemania niewinności zostaje naruszona, w sytuacji gdy postanowienie sądowe lub wypowiedź urzędnika państwowego dotycząca osoby oskarżonej o popełnienie czynu karalnego sugeruje, iż osoba ta jest winna, zanim jej wina została dowiedziona w sposób przewidziany prawem. W opinii Trybunału przedwczesne wyrażenie tego rodzaju stwierdzenia przez sąd przy braku prawomocnego wyroku skazującego w nieunikniony sposób prowadzi do naruszenia tego domniemania.

Trybunał stwierdził w konkluzji, iż w obu sprawach doszło do naruszenia Artykułu 5 ust. 3 oraz Artykułu 6 ust. 2 Konwencji i przyznał skarżącemu Grzegorzowi Garyckiemu kwotę 1.650 euro tytułem zwrotu kosztów i wydatków poniesionych w postępowaniu przed Trybunałem oraz skarżącemu Zbigniewowi Finster kwotę 2.000 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

Ponadto w 2013 roku Komitet Ministrów Rady Europy zamknął procedurę nadzoru nad wykonywaniem decyzji Trybunału o skreśleniu skargi z listy spraw w związku z zawartą ugodą, względnie złożoną deklaracją jednostronną w następujących sprawach:, Gałecka przeciwko Polsce (skarga nr 10253/08), decyzja z dnia 18 grudnia 2012 roku, Staszewski przeciwko Polsce (skarga nr 20139/08), decyzja z dnia 13 września 2011 roku, Światopełk-Zawadzki przeciwko Polsce (skarga nr 31176/08), decyzja z dnia 20 listopada 2012 roku, Gola przeciwko Polsce (skarga nr 52446/08), decyzja z dnia 13 listopada 2012 roku, Luzarowski przeciwko Polsce (skarga nr 19174/09), decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku, Kisil przeciwko Polsce (skarga nr 44002/09), decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku, Gerter przeciwko Polsce (skarga nr 47643/09), decyzja z dnia 29 stycznia 2013 roku, Szalaty przeciwko Polsce (skarga nr 55239/09), decyzja z dnia 29 stycznia 2013 roku, Kozłowska przeciwko Polsce (skarga nr 62556/09), decyzja z dnia 27 listopada 2012 roku, Marmuziewicz II przeciwko Polsce (skarga nr 24759/10), decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku, Nedzewicz II przeciwko Polsce (skarga nr 43610/10), decyzja z dnia 18 grudnia 2012 roku, Kulawiak przeciwko Polsce (skarga nr 45170/10), decyzja z dnia 12 lutego 2013 roku, Chrabałowska przeciwko Polsce (skarga nr 49252/10), decyzja z dnia 27 listopada 2012 roku, Wroczyński przeciwko Polsce (skarga nr 59443/10), decyzja z dnia 15 stycznia 2013 roku, Sawicki przeciwko Polsce (skarga nr 6609/11), decyzja z dnia 18 grudnia 2012 roku, Jabłoński XVII przeciwko Polsce (skarga nr 42421/11), decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku, Leśniak III przeciwko Polsce (skarga nr 59812/11), decyzja z dnia 18 grudnia 2012 roku, Dąbrowski przeciwko Polsce (skarga nr 64016/11), decyzja z dnia 22 stycznia 2013 roku, Świercz przeciwko Polsce (skarga nr 72189/11), decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku, Wołosowicz przeciwko Polsce (skarga nr 73358/11), decyzja z dnia 29 stycznia 2013 roku, Ciesielski przeciwko Polsce (skarga nr 76536/11), decyzja z dnia 11 grudnia 2012 roku, Wassermann przeciwko Polsce (skarga nr 76931/11), decyzja z dnia 18 grudnia 2012 roku, Budziszewski przeciwko Polsce (skarga nr 16544/12), decyzja z dnia 29 stycznia 2013 roku, Soszyński przeciwko Polsce (skarga nr 23854/12), decyzja z dnia 15 stycznia 2013 roku.