Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich

W dniu 23 lutego 2016 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Matczak przeciwko Polsce (skarga nr 26649/12), w którym analizował zasadność zarzutu naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji z uwagi na stosowanie w sprawie skarżącego długotrwałego tymczasowego aresztowania.

Skarżący stanął pod zarzutem udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, dokonującej między innymi wymuszeń rozbójniczych. Środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania zastosowano postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2009 roku. Uzasadniając jego stosowanie Sąd powołał się na konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, którego ryzyko zakłócenia wywodził z działalności skarżącego w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, a także grożącej mu surowej kary. Stosowanie tymczasowego aresztowania było następnie kilkakrotnie przedłużane, a rozstrzygnięcia w tym zakresie odwoływały się do podstaw wskazanych w pierwotnej decyzji o zastosowaniu tego środka. Ponadto, odwoływano się do stopnia skomplikowania sprawy, który uniemożliwiał jej szybkie zakończenie.

Wyrokiem z dnia 31 marca 2011 roku Sąd uznał skarżącego winnym popełnienia zarzucanych mu czynów i skazał go na karę 7 lat pozbawienia wolności. Wyrokiem z dnia 20 grudnia 2011 roku uchylono wyrok z dnia 31 marca 2011 roku przekazując sprawę do ponownego rozpoznania. Sprawa nie została jeszcze prawomocnie rozstrzygnięta. W międzyczasie, w dniu 18 czerwca 2012 roku skarżącemu, w innym, toczącym się równolegle postępowaniu postawiono zarzuty działalności w zorganizowanej grupie przestępczej mającej na celu handel narkotykami. W ramach tego postępowania również stosowano środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania. Także to postępowanie nie zostało jeszcze zakończone.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucił, że tymczasowe aresztowanie w jego sprawie było stosowane długotrwale.

Trybunał przychylił się do zarzutów i uznał, że zarówno uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, jak i grożąca skarżącemu surowa kara oraz charakter stawianych mu zarzutów mogły uzasadniać przyjęcie przez władze krajowe ryzyka zakłócenia prawidłowego toku postępowania i tym samym usprawiedliwiać stosowanie tymczasowego aresztowania w jego początkowym okresie. Niemniej jednak podstawy te nie mogły uzasadniać stosowania tymczasowego aresztowania przez okres 3 lat i prawie 6 miesięcy. Tym samym doszło do naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji.

 Z uwagi na to, że skarżący nie zgłosił roszczeń o przyznanie słusznego zadośćuczynienia Trybunał poprzestał na samym stwierdzeniu naruszenia Konwencji.