Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich

W dniu 16 lutego 2016 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał dwa wyroki w sprawach przeciwko Polsce, tj.: Paluch przeciwko Polsce (skarga nr 57292/12) oraz Świderski przeciwko Polsce (skarga nr 5532/10), w których analizował zasadność skarg pod kątem naruszenia art. 3 Konwencji w związku z automatycznym stosowaniem w stosunku do skarżących reżimu kwalifikującego ich do kategorii osadzonych stwarzających poważne zagrożenie społeczne oraz poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, w których przebywali.

Skarżący Jakub Paluch został zakwalifikowany do powyższego reżimu w październiku 2011 roku z uwagi na organizację strajku głodowego oraz planowanie ataku na personel jednostki penitencjarnej. Reżim stosowano do lipca 2012 roku. Skarżący Jakub Świderski został zakwalifikowany jako osadzony tzw. niebezpieczny w sierpniu 2007 roku z uwagi na agresywne zachowanie oraz próbę ucieczki trakcie transportu w 2007 roku. Reżim stosowano do września 2011roku.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucili, że stosowane w ramach reżimu restrykcje (umieszczenie w specjalnym oddziale, w monitorowanych celach, ograniczanie wizyt bliskich oraz wszelkich form aktywności wewnątrz jednostki penitencjarnej, konieczność poruszania się w kajdanach zespolonych każdorazowo na zewnątrz celi, notoryczne przeszukania połączone z obowiązkiem rozebrania się do naga) stanowiły poniżające, sprzeczne z art. 3 Konwencji traktowanie oraz karanie. Podnieśli także zarzut naruszenia art. 6 ust. 1 oraz 13 Konwencji z uwagi na automatyczne przedłużanie zakwalifikowania do tego reżimu.

Trybunał przychylił się do zarzutów. Stwierdził, że stosowanie w stosunku do skarżących wszystkich przewidzianych w ramach reżimu środków – w tym rutynowych kontroli osobistych - nie było konieczne. Tym samym środki te stanowiły dolegliwość, której stopień przekroczył poziom nieodłącznie związany z  wymierzoną karą pozbawienia wolności.

Trybunał stwierdził także, że przedłużając stosowanie reżimu, komisje penitencjarne opierały się na tych samych przesłankach, w wyniku których go zastosowano. Procedura przedłużenia stosowych w ramach reżimu restrykcji była zatem w realiach przedmiotowych spraw wyłącznie formalnością.

W konsekwencji, Trybunał stwierdził w omówionych sprawach naruszenie art. 3 Konwencji. Tytułem słusznego zadośćuczynienia przyznał skarżącemu Paluchowi kwotę 3 500 euro, zaś skarżącemu Świderskiemu kwotę 9 000 euro.

Wyroki są dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (www.echr.coe).