Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich

W dniu 21 lipca 2015 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał jeden wyrok w sprawie przeciwko Polsce, R.S. przeciwko Polsce (skarga nr 63777/09), w którym analizował zasadność skargi pod kątem naruszenia art. 8 Konwencji w związku z zarzucanym brakiem rzetelności postępowania krajowego w przedmiocie zapewnienie niezwłocznego powrotu dzieci skarżącego bezprawnie zatrzymanych w Polsce.

W 2008 roku małżonka skarżącego, zamieszkująca z nim na stałe w Szwajcarii, złożyła w polskim sądzie pozew o rozwód oraz o tymczasowe ustanowienie na jej rzecz opieki nad dwójką małoletnich dzieci. Przed rozstrzygnięciem sądu w przedmiotowym zakresie małżonka skarżącego udała się z dwójką małoletnich dzieci na wakacje do Polski zobowiązując się do powrotu do dnia 20 października 2008 roku na co skarżący wyraził zgodę. W trakcie jej pobytu w Polsce sąd rozstrzygnął w przedmiocie opieki nad dziećmi ustalając ją przy matce.

Skarżący nie został poinformowany o posiedzeniu sądowym w przedmiocie wydania rozstrzygnięcia w zakresie opieki. Jednocześnie była małżonka skarżącego odmówiła powrotu do Szwajcarii i pozostała z dziećmi w Polsce. Skarżący zwrócił się do sądów polskich na podstawie Konwencji Haskiej dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę o zapewnienie niezwłocznego powrotu dzieci, niemniej jednak bezskutecznie. Sądy krajowe stanęły bowiem na stanowisku, że opuszczenie przez małoletnich Szwajcarii odbyło się za zgodą skarżącego, zaś ich pobyt w Polsce był zgodny z wydanym przez sąd krajowy rozstrzygnięciem ustalającym miejsce pobytu dzieci przy matce.

W skardze do Trybunału skarżący zarzucił naruszenie art. 8 Konwencji.

Oceniając niniejszą skargę Trybunał wskazał na liczne uchybienia organów krajowych. W pierwszej kolejności Trybunał zauważył, że rozstrzygnięcie w przedmiocie ustalenia miejsca pobytu dzieci przy matce zostało wydane pod nieobecność skarżącego i bez zawiadomienia go o terminie posiedzenia, w związku z czym naruszono jego prawo do określonych gwarancji procesowych. Natomiast decyzja w przedmiocie ustanowienia miejsca pobytu dzieci przy matce miała decydujący wpływ na rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku złożonego na podstawie Konwencji Haskiej. Trybunał zwrócił również uwagę, iż wbrew wynikającemu z Konwencji Haskiej zobowiązaniu do niezwłocznego działania w sprawach objętych zakresem jej stosowania, wniosek skarżącego o zapewnienie niezwłocznego powrotu dzieci został rozpoznany dopiero po 6 miesiącach. Trybunał podkreślił również, że władze krajowe nie rozważyły, czy powrót dzieci do Szwajcarii leżał w ich interesie czy też nie. W konsekwencji Trybunał doszedł do przekonania, iż władze krajowe nie wywiązały się z ciążących na nich obowiązków pozytywnych i tym samym doszło do naruszenia art. 8 Konwencji.

Tytułem słusznego zadośćuczynienia Trybunał zasądził na rzecz skarżącego kwotę 11 500,00 euro.