Porozumienie w sprawie tłumaczenia wyroków ETPCz

W dniu 24 marca 2015 roku upłynął rok od podpisania Porozumienia w sprawie tłumaczenia oraz upowszechniania orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wypracowanego przy współpracy Ministerstwa Sprawiedliwości
z Trybunałem Konstytucyjnym, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz Ministerstwem Spraw Zagranicznych.

Sygnatariusze porozumienia zobowiązali się wówczas do podejmowania wspólnych działań na rzecz upowszechniania treści orzeczeń Trybunału w sprawach zapadłych przeciwko innym państwom-stronom Konwencji, które mają istotne znaczenie dla sprawowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce.

Efektem tej współpracy jest przetłumaczenie oraz upowszechnienie 40 orzeczeń (w tym czterech decyzji) oraz trzech streszczeń wyroków wydanych przeciwko innym państwom. Tłumaczenie na język polski orzeczeń Trybunału wydanych wobec innych państw ma na celu zapobieganie naruszeniom Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przez Polskę. Orzeczenia Trybunału są wybierane do tłumaczenia w oparciu o raporty roczne Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i w drodze konsultacji prowadzonych przez instytucje uczestniczące w Porozumieniu. Selekcja jest dokonywana z uwzględnieniem w szczególności potrzeb polskiego wymiaru sprawiedliwości oraz skarg komunikowanych dotychczas stronie polskiej przez Trybunał.

Z ważniejszych kwestii, dotyczących bądź mogących dotyczyć funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce poruszonych w przetłumaczonych orzeczeniach dotyczących innych państw, wymienić należy zagadnienia związane z udziałem obrońcy od najwcześniejszego stadium postępowania karnego i ukształtowanej w rezultacie wydania wyroku w sprawie Salduz przeciwko Turcji linii orzeczniczej Trybunału (tzw. doktryna Salduz), a także zagadnienia związane z odejściem przez Trybunał od restrykcyjnej linii orzeczniczej dotyczącej bezpośredniego przesłuchiwania świadków w postępowaniu karnym, co miało miejsce w sprawie Al-Khawaja i Tahery przeciwko Wielkiej Brytanii.

Większość orzeczeń przetłumaczonych przez Ministerstwo Sprawiedliwości dotyczyła różnych aspektów prawa do rzetelnego procesu sądowego, a także prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistegoponieważ to właśnie te zagadnienia stanowią najczęściej przedmiot rozważania Trybunału w sprawach polskich.

Prawa do rzetelnego procesu sądowego dotyczyły orzeczenia: Salduz przeciwko Turcji, skarga nr 36391/02, Al-Khawaja i Tahery przeciwko Wielkiej Brytanii, skargi nr 26766/05 i 22228/06, Ramanauskas przeciwko Litwie, skarga nr 74420/01, Teixeira De Castro przeciwko Portugalii, skarga nr 44/1997/828/1034. Natomiast prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego dotyczyły sprawy: Del Río Prada przeciwko Hiszpanii, skarga nr 42750/09 oraz Ostendorf przeciwko Niemcom, skarga nr 15598/08.  Pozostałe przetłumaczone orzeczenia dotyczyły prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, swobody wypowiedzi, zakazu tortur i innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, a także prawa do życia. Prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego dotyczyły sprawy: Winterstein i inni przeciwko Francji, skarga nr 27013/07, Eremia przeciwko Republice Mołdawii, skarga nr 3564/11 oraz Raw i inni przeciwko Francji, skarga nr 10131/11. Swobody wypowiedzi dotyczyły sprawy: Fredrik Neij i Peter Sunde Kolmisoppi przeciwko Szwecji, skarga nr 40397/12 oraz Nagla przeciwko Łotwie, skarga nr 73469/10. W sprawie D.F. przeciwko Litwie, skarga nr 11160/07 Trybunał badał zasadność skargi pod kątem zarzutu naruszenia zakazu tortur oraz innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, a w sprawie Mahmet Şentürk i Bekіrş Şentürk przeciwko Turcji, skarga nr 13423/09 pod kątem zarzutu naruszenia prawa do życia.

Tłumaczenia zrealizowane przez Naczelny Sąd Administracyjny dotyczyły natomiast zasadniczo spraw związanych z ochroną własności: Andrejeva przeciwko Łotwie, skarga nr 55707/00, Budayeva i inni przeciwko Rosji, skargi nr 15339/02, 21166/02, 20058/02, 11673/02 oraz 15343/02, Burdow przeciwko Rosji (Nr 2), skarga nr 33509/04, Zolotas przeciwko Grecji (nr 2), skarga nr 66610/09, Efe przeciwko Austrii, skarga nr 9134/06, N.K.M. przeciwko Węgrom, skarga nr 66529/11, Ioanna Koufaki przeciwko Grecji oraz aDdedy przeciwko Grecji, skargi nr 57665/12 i 57657/12, a także R.Sz. przeciwko Węgrom, skarga nr 41838/11.

Pozostałe sprawy dotyczyły prawa do wolności i bezpieczeństwa osobistego: Austin i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skargi nr 39692/09, 40713/09 oraz 41008/09, Amie i inni przeciwko Bułgarii, skarga nr 58149/08, Suso Musa przeciwko Malcie, skarga nr 42337/12, zakazu tortur oraz innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania oraz prawa do rzetelnego procesu sądowego: Al.-Saadoon i Mufdhi przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 61498/08, prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego: I.B. przeciwko Grecji, skarga nr 552/10 oraz De Souza Ribeiro przeciwko Francji, skarga nr 22689/07, wolności myśli, sumienia i wyznania: Bayatyan przeciwko Armenii, skarga nr 23459/03, swobody wypowiedzi: Österreichische Vereinigung zur Erhaltung, Stärkung und Schaffung Eines Wirtschaftlich Gesunden land- und Forstwirtschaftlichen Grundbesitzes przeciwko Austrii, skarga nr 39534/07 oraz prawa do nauki: Tarantino i inni przeciwko Włochom, skargi nr 25851/09, 29284/09 oraz 64090/09.

Orzeczenia przetłumaczone przez Trybunał Konstytucyjny, podobnie jak w przypadku Ministerstwa Sprawiedliwości, dotyczyły w większości różnych aspektów prawa do rzetelnego procesu sądowego: Valentino Acatrinei przeciwko Rumunii, skarga nr 18540/04, García Mateos przeciwko Hiszpanii, skarga nr 38285/09, Nataliya Mikhaylenko przeciwko Ukrainie, skarga nr 49069/11, Oleksandr Volkov przeciwko Ukraine, nr 21722/11 oraz Yefimenko przeciwko Rosji, skarga nr 152/04 . Pozostałe orzeczenia dotyczyły zakazu tortur oraz innego nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania: Vinter i Inni przeciwko Wielkiej Brytanii, skargi nr 66069/09, 130/10 i 3896/10, swobody wypowiedzi: Youth Initiative for Human Rights przeciwko Serbii, skarga nr 48135/06, wolności zgromadzeń i stowarzyszania się: Vona przeciwko Węgrom, skarga nr 35943/10, prawa własności: Da Conceiçao Mateus oraz Santos Januário przeciwko Portugalii, skarga nr 62235/12 oraz 57725/12, a także wymogów dopuszczalności skargi: Uzun przeciwko Tucji, skarga nr 10755/13.

Wymienione w powyższych sprawach zarzuty były rozpoznawane samodzielne bądź w połączeniu z zarzutem braku skutecznego środka krajowego, a także zakazem dyskryminacji.

Orzeczenia są dostępne na stronach internetowych sygnatariuszy porozumienia, a także zostały udostępnione w bazie wyroków i decyzji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (HUDOC).