Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka

W dniu 3 marca 2015 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał jeden wyrok w sprawie przeciwko Polsce, M.C. przeciwko Polsce, skarga nr 23692/09, w którym analizował zasadność skargi pod kątem zarzucanego naruszenia art. 3 Konwencji.

Skarżący odbywał karę pozbawienia wolności orzeczoną w związku ze skazaniem za molestowanie małoletniego. W trakcie odbywania kary został napadnięty i pobity przez współwięźniów. Wobec sprawców pobicia - po przeprowadzeniu stosownego dochodzenia - zastosowano jedynie kary dyscyplinarne. Funkcjonariusze służby więziennej, którzy nie interweniowali podczas zdarzenia, nie zostali pociągnięci do żadnej odpowiedzialności. Postępowanie karne przeciwko sprawcom pobicia oraz personelowi jednostki penitencjarnej, wszczęte z zawiadomienia skarżącego, zostało umorzone. Skarżący dochodził także zadośćuczynienia na drodze cywilnej, gdzie uzyskał kwotę 750,00 euro.

Trybunał rozpoznał skargę pod katem naruszenia art. 3 Konwencji zarówno w jego aspekcie materialnym, jak i proceduralnym. W odniesieniu do tego pierwszego stwierdził, że państwo nie wywiązało się z ciążących na nim obowiązków pozytywnych ochrony skarżącego przed nieludzkim, poniżającym traktowaniem. Trybunał zwrócił uwagę, że fakt naruszenia wspomnianego przepisu przyznano na poziomie krajowym uwzględniając powództwo cywilne skarżącego, niemniej zasądzona na jego rzecz kwota zadośćuczynienia odbiegała od tej, na którą mógłby liczyć w postępowaniu przed Trybunałem. Trybunał podkreślił również, że skarżący z uwagi na przestępstwo, za które został skazany, znajdował się w grupie osadzonych szczególnie narażonej na ataki ze strony współwięźniów.

W odniesieniu na aspektu proceduralnego art. 3 Konwencji, nakładającego na Państwa – strony Konwencji obowiązek przeprowadzenia skutecznego śledztwa w sprawie domniemanego nieludzkiego i poniżającego traktowania, Trybunał zwrócił uwagę, iż w realiach niniejszej sprawy postępowanie nie zostało przeprowadzone zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie standardami. W postępowaniu przygotowawczym nie przesłuchano współosadzonych, nie uzyskano dowodów z nagrań kamery, nie uwzględniono również wpływu bezczynności personelu więziennego na przebieg zdarzenia. Okoliczności te doprowadziły Trybunał do wniosku, że władze krajowe nie podjęły wszelkich niezbędnych kroków mających na celu - tak dalece jak to możliwe - wyjaśnienie okoliczności sprawy i pociągnięcie winnych do odpowiedzialności. W konsekwencji śledztwo umorzono.

Tytułem słusznego zadośćuczynienia Trybunał przyznał skarżącemu kwotę 14 250,00 euro, a także kwotę 180 euro tytułem zwrotu kosztów poniesionych w postępowaniu przed Trybunałem.

Orzeczenie jest dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (www.echr.coe), planowane jest jego przetłumaczenie i opublikowanie na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

W dniu 5 marca 2015 roku Trybunał wydał 5 decyzji dotyczących funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce (Kwiek przeciwko Polsce, skarga nr 12120/11, Misztal przeciwko Polsce, skarga nr 59585/11, Polak przeciwko Polsce, skarga nr 34427/11, Zawadzki przeciwko Polsce, skarga nr 50868/12 oraz Ziółkowski przeciwko Polsce, skarga nr 53411/11).

Sprawa Kwiek przeciwko Polsce dotyczyła osadzenia skarżącego w wyznaczonym oddziale lub celi aresztu śledczego lub zakładu karnego typu zamkniętego, w warunkach zapewniających wzmożoną ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwo aresztu lub zakładu. Skarżący odwołując się do art. 3, 6 oraz 13 Konwencji zaskarżył zarówno samą zasadność decyzji o zakwalifikowaniu go do wspomnianej kategorii skazanych jak i rzetelność postępowania przed Komisją Penitencjarną.

Sprawa Zawadzki przeciwko Polsce dotyczyła niewłaściwych warunków bytowych w jednostce penitencjarnej, w której przebywał skarżący.

Sprawy Misztal przeciwko Polsce, Polak przeciwko Polsce oraz Ziółkowski przeciwko Polsce dotyczyły przewlekłości tymczasowego aresztowania stosowanego wobec skarżących, przy czym sprawa Ziółkowski przeciwko Polsce - dodatkowo przewlekłości postępowania karnego.

Trybunał zatwierdził w tych sprawach deklaracje Rządu bądź ugody zawarte ze skarżącymi i przyznał im tytułem słusznego zadośćuczynienia kwoty odpowiednio: 40 000,00 zł., 25 000,00 zł, 12 000,00 zł., 12 000,00 zł. oraz 11 000,00 zł. Jednocześnie, na podstawie art. 39 Konwencji sprawy zostały skreślone z listy skarg.

Orzeczenia są dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (www.echr.coe).