Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Sprawach polskich

W sprawie K.C. przeciwko Polsce Trybunał analizował zasadność skargi pod katem naruszenia art. 5 ust. 1 oraz 4 Konwencji. Skarżąca zarzuciła, iż umieszczenie jej w domu pomocy społecznej stanowiło sprzeczne z prawem pozbawienie wolności, a także, iż nie zagwarantowano jej - zgodnie z wymogiem art. 5 us.4 Konwencji - możliwości zakwestionowania legalność pozbawienia wolności w ramach krajowego postępowania sądowego.

Skarżąca była osobą ubezwłasnowolnioną częściowo. Stwierdzono u niej między innymi organiczne zaburzenie osobowości, schizofrenię oraz zaburzenie centralnego układu nerwowego. Postanowieniem z dnia 19 czerwca 2008 roku została umieszczona w domu pomocy społecznej. Zarówno skarżąca jak i jej córka zakwestionowały powyższe postanowienia a wobec bezskuteczności apelacji wniosły – również nieskutecznie - o zmianę postanowienia o umieszczeniu w domu opieki społecznej.

Oceniając zasadność zarzutów Trybunał stwierdził, iż umieszczenie skarżącej w domu opieki społecznej stanowiło początkowo zgodne z art. 5 ust. 1 lit. e Konwencji pozbawienie wolności osoby umysłowo chorej. Niemniej jednak prawo krajowe nie przewidywało obligatoryjnych, okresowych kontroli stanu zdrowie skarżącej, a tym samym zasadności stosowania tego środka. Jednocześnie skarżąca przebywała w domu opieki społecznej od 6 lat.  W ocenie Trybunału kontynuowanie  od pewnego momentu umieszczenia skarżącej w domu opieki społecznej nie było już zgodne z prawem ani też uzasadnione w świetle art. 5 ust. 1 lit. e Konwencji.

Trybunał nie przychylił się natomiast do zarzutów skarżącej dotyczących naruszenia art. 5 ust. 4 Konwencji poprzez brak możliwości odwołania się do sądu w celu ustalenia legalności pozbawienia wolności. W tym kontekście Trybunał podkreślił, że pomimo braku w procedurze krajowej obowiązku systematycznej kontroli zasadności dalszego umieszczenia osoby chorej w domu opieki społecznej, prawo krajowe przewiduje możliwość ubiegania się o zmianę pierwotnej decyzji. W tak wszczętym postępowaniu osoba zainteresowana jest ponownie poddana badaniom psychiatrycznym, które mogą wykluczyć bądź potwierdzić konieczność dalszego umieszczenia w domu opieki społecznej. W konsekwencji nie doszło do naruszenia art. 5 ust. 4 Konwencji.

Tytułem słusznego zadośćuczynienia Trybunał przyznał skarżącej kwotę 6 000,00 euro.