Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wydane w dniu 7 listopada 2013 roku w sprawach przeciwko Polsce

W dniu 7 listopada 2013 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał jedno orzeczenie w sprawie przeciwko Polsce (Matrakas i inni przeciwko Polsce i Grecji, skarga nr 47268/06).

Skarżący Marakas i inni kwestionowali przed Trybunałem rzetelność postępowań prowadzonych na podstawie Konwencji o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą, sporządzonej w Nowym Yorku w dniu 20 czerwca 1956 roku, a także Konwencji z Lugano o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych. W sprawach będących przedmiotem skargi dwóch małoletnich oraz reprezentująca ich matka dochodzili wyegzekwowania od obywateli Grecji roszczeń alimentacyjnych zasądzonych przez polskie sądy. Strona polska występowała w charakterze organu przesyłającego. Skarżący kwestionowali przede wszystkim na podstawie przepisu art. 6 Konwencji rzetelność postępowania, jako, że sprawa toczyła się od 1988 roku, a także naruszenie określonego w przepisie art. 8 konwencji prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

W odpowiedzi na skargę Rząd wniósł o jej odrzucenie. Jako podstawę wskazał na nadużycie przez skarżących prawa do skargi poprzez zatajenie faktu częściowego zaspokojenia roszczenia jak również pobierania środków z Funduszu Alimentacyjnego. Dalej Rząd podniósł zarzut ratione temporae w odniesieniu do okresu sprzed maja 1993 roku, to jest daty uznania przez Polskę prawa do skargi indywidualnej, a także zarzut ratione loci z uwagi na brak jurysdykcji i możliwości realnego wpływania na sprawność postępowania, które toczyło się w Grecji. W odniesieniu natomiast do meritum wskazał, iż organ przesyłający, w tym konkretnym przypadku Sąd Okręgowy w Krakowie, dołożył należytej staranności w prowadzeniu sprawy co znalazło wyraz między innymi w niezwłocznym przetłumaczeniu i przekazaniu niezbędnych dokumentów, monitorowania toku postępowania w Gracji, a także kilkakrotnym zwracaniu się z prośbą o pomoc do Ambasady RP w Gracji oraz polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

Trybunał uznał skargę w odniesieniu do Polski za oczywiście bezzasadną, w związku z czym nie badał podnoszonych przez Rząd podstaw niedopuszczalności. Uzasadniając swoje rozstrzygnięcie wskazał, iż Sąd Okręgowy w Krakowie jako organ przesyłający zobowiązany był jedynie do zapewnienia, iż pisma osób uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych spełniają wymogi formalne oraz przekazania sprawy organowi przyjmującemu w Grecji. W realiach natomiast niniejszej sprawy organ przesyłający monitorował także przebieg postępowania korzystając przy tym z pomocy polskiego Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Spraw Zagranicznych, a także Ambasady RP w Grecji. W ocenie Trybunału taki sposób procedowania Sądu Okręgowego w Krakowie zapewniał adekwatną i wystarczającą egzekwowalność roszczeń skarżących.