Aktualności

Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie przeciwko Polsce wydany w dniu 28 maja 2013 roku.

2013-06-12

W dniu 28 maja 2013 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wydał jeden wyrok przeciwko Polsce:  Baran przeciwko Polsce (skarga nr 53315/09).

 

Trybunał w orzeczeniu tym analizował zasadność skargi pod kątem zarzucanego naruszenia prawa do wolności. Skarżąca Jadwiga Baran podniosła, iż sąd zajmujący się jej sprawą nie zbadał prawidłowo, czy naruszono jej prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego, w związku z faktem, iż poddano ją przymusowej hospitalizacji w klinice psychiatrycznej. Jadwiga Baran przebywała w niej przez jedenaście dni. Ponadto skarżąca twierdziła, iż ​​sądy krajowe nie przyznały jej odpowiedniej rekompensaty za szkody, jakie poniosła na skutek bezprawnego pozbawienia wolności. Skarżąca zarzuciła naruszenie art. 5 ust.5 Konwencji.
 
Przeciwko Jadwidze Baran toczyło się postępowanie karne o znęcanie się nad siostrą. Podczas rozprawy w dniu 10 października 2002 roku skarżąca zachowywała się agresywnie i obraźliwie w stosunku do przewodniczącego składu sędziowskiego, w związku z czym została ukarana za naruszenie powagi sądu i ubliżanie sądowi. Po zatrzymaniu przez policję nadal zachowywała się wulgarnie i agresywnie. Z tego powodu podano jej środki uspakajające, a następnie poddano przymusowemu leczeniu. Kontroli legalności pozbawienia wolności skarżącej w pierwszej kolejności - z urzędu, w trybie opiekuńczym - dokonał  Sąd Rejonowy w Pruszkowie. Sąd ten w dniu 14 października 2002 roku wydał postanowienie o przeprowadzeniu badań psychiatrycznych w celu ustalenia, czy hospitalizacja skarżącej była uzasadniona. Ekspertyza przedstawiona sądowi 16 października 2002 roku wykazała, że umieszczenie jej w szpitalu było konieczne. Skarżąca została zwolniona ze szpitala dopiero w dniu 21 października 2002 roku.  
 
Następnie Sąd Rejonowy w Pruszkowie badając sprawę skarżącej jako sąd opiekuńczy w postanowieniu z dnia 2 czerwca 2004 roku stwierdzającym zasadność przyjęcia skarżącej do szpitala, wydanym w oparciu o art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 roku o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 1994 roku, Nr 111, poz. 535, z późn. zm.) ponownie powołał się na opinię psychiatryczną z dnia 16 października 2002 roku. Mimo to Sąd Okręgowy w Warszawie rozpoznając apelację skarżącej od orzeczenia sądu I instancji, uzupełniwszy postępowanie dowodowe doszedł do wniosku, że pozbawienie wolności skarżącej było nielegalne. Sąd II instancji stwierdził, iż skarżąca nie cierpiała na chorobę psychiczną, a jedynie wykazywała pewne cechy osobowość paranoidalnej, w związku z czym jej zachowanie w sądzie w 2002 roku miało charakter jednorazowy i nie uzasadniało stosowania przymusowej hospitalizacji.
 
W dniu 30 września 2005 roku skarżąca na drodze powództwa cywilnego zażądała od Skarbu Państwa oraz kliniki psychiatrycznej, w której przebywała, odszkodowania za jej bezprawne odizolowanie. W tej jednak sprawie sądy zarówno I jak i II instancji stwierdziły, że nie doszło do złamania prawa i dlatego nie przyznały skarżącej żadnego odszkodowania.
 
Trybunał rozpatrując skargę Jadwigi Baran przypomniał, iż w myśl art. 5 ust. 1 Konwencji, każde pozbawienie wolności musi być "zgodne z prawem". Wyjaśniając ten termin stwierdził, iż Konwencja w tym punkcie w zasadniczej mierze odsyła do prawa krajowego i ustanawia obowiązek przestrzegania istniejących w nim zarówno materialnoprawnych jak i procesowych gwarancji sądowej kontroli decyzji pozbawiających wolności. Skoro więc Sąd Okręgowy w Warszawie orzekł, że umieszczenie skarżącej w klinice psychiatrycznej było niezgodne z prawem krajowym, to należy uznać, iż w powyższej sprawie naruszono art. 5 ust. 1 Konwencji. Trybunał przypomniał także, że prawo do odszkodowania przewidziane w art. 5 ust. 5 Konwencji wymaga, aby naruszenie któregokolwiek z pozostałych ustępów tego przepisu zostało ustalone przez władze krajowe. Biorąc więc pod uwagę wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie, oddalającego powództwo cywilne skarżącej, także i w tym przypadku Trybunał stwierdził naruszenia artykułu 5 ust. 5 Konwencji. Z uwagi na powyższe Trybunał przyznał skarżącej kwotę 6 tyś. euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.

powrót do listy aktualności

O dokumencie