W dniu 12 lutego 2013 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie D.G. przeciwko Polsce (skarga nr 45705/07), w którym stwierdził naruszenie przez władze polskie art. 3 Konwencji, który statuuje zakaz poddawania torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu lub karaniu. W swojej skardze do Trybunału D.G. zarzucił administracji jednostek penitencjarnych, w których przebywał, że nie zapewniły mu właściwej opieki zdrowotnej, w szczególności poprzez brak odpowiedniej reakcji na pojawiające się kolejne dolegliwości, brak możliwości swobodnego wykonywania czynności z zakresu higieny osobistej, a także uniemożliwienie korzystania z rehabilitacji, niezbędnej ze względu na jego schorzenia. Skarżący zwrócił się w tej sprawie do Rzecznika Prawa Obywatelskich, a także Prokuratury, w której złożył zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa przez władze Zakładu Karnego w Siedlcach.

 

Skarżący, przeciwko któremu toczyło się kilka postępowań karnych, w tym jedno zakończone wyrokiem skazującym na karę ośmiu lat pozbawienia wolności, cierpi na schorzenie o nazwie paraplegia, które oprócz wielu innych dolegliwości wywołuje paraliż kończyn dolnych. Z tego też powodu D.G. musi korzystać z wózka inwalidzkiego. Od dnia 7 stycznia 2001 roku przebywał on w Zakładzie Karnym w Siedlcach, a następnie został przetransportowany do Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów, przy którym funkcjonuje szpital więzienny wyposażony w odział ortopedyczno–urazowy. Mimo to skarżący po przejściu niezbędnych badań został umieszczony w zwykłej celi. W dniu 28 stycznia 2001 roku udzielono mu przerwy w wykonaniu kary i przetransportowano karetką do domu.

 

W sierpniu 2002 oku Sąd Okręgowy w Siedlcach nie uwzględnił wniosku skarżącego o przedłużenie przerwy w odbywaniu kary. Powyższą decyzję utrzymał w mocy Sąd Apelacyjny w Warszawie. Skarżący, wobec niewykonania obowiązku dobrowolnego powrotu do jednostki penitencjarnej, w dniu 1 września 2003 roku został zatrzymany i ponownie przewieziony do Zakładu Karnego w Siedlcach, a następnie umieszczony w pojedynczej celi. Jednak w dniu 3 września 2003 roku ponownie osadzono go w Areszcie Śledczym Warszawa–Mokotów w pomieszczeniu niespełniającym standardów higieniczno–sanitarnych. Wkrótce potem u D. G. pojawiły się odleżyny, co spowodowało konieczność hospitalizacji w szpitalu więziennym. W dniu 15 września 2003 roku skarżący został umieszczony w zwykłej celi mieszkalnej Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów, która nie była przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, a następnie przetransportowany do Zakładu Karnego w Siedlcach, gdzie przebywał w pomieszczeniu 12-osobowym w towarzystwie osób palących. W maju 2004 roku skarżącemu udzielono sześciomiesięcznej przerwy w wykonaniu kary celem poddania się leczeniu w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Siedlcach, które doprowadziło do ogólnej poprawy stanu jego zdrowia. W dniu 2 września 2005 roku został on przewieziony do Zakładu Karnego w Siedlcach, a następnie hospitalizowany w szpitalu więziennym. W opinii skarżącego po przeprowadzonej konsultacji medycznej nie otrzymał on cewników ani właściwej ilości pieluchomajtek, co spowodowało pojawienie się u niego wysypki. W celu ograniczenia problemów związanych z brakiem środków higienicznych D. G. ograniczał ilość spożywanych posiłków i przyjmowanych płynów. Wystąpił także z wnioskiem o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jednak Sąd Okręgowy w Siedlcach postanowieniem z dnia 8 lutego 2006 roku nie uwzględnił wniosku, zaś decyzję tę utrzymał w mocy Sąd Apelacyjny w Lublinie w dniu 10 maja 2006 roku.

 

Ponieważ w następstwie niewłaściwej opieki stwierdzono u skarżącego rozległą infekcję cewki moczowej, skierowano go do szpitala więziennego działającego w ramach Aresztu Śledczego Warszawa-Mokotów. D.G. odmówił jednak poddania się leczeniu w placówce twierdząc, iż szpital nie dysponuje oddziałem urologicznym. Na skutek dalszego pogorszenia stanu zdrowia skarżący został przetransportowany do Zakładu Karnego w Łodzi, który zapewnia lepsze warunki osadzenia dla osób niepełnosprawnych. Sąd Okręgowy w Łodzi w dniu 23 października 2006 roku nie uwzględnił kolejnego wniosku skarżącego w przedmiocie udzielenia przerwy w wykonaniu kary, która to decyzja została utrzymana w mocy postanowieniem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 grudnia 2006 roku.

 

 

 

 

 

Należy również podkreślić, iż przedmiotowe orzeczenie, podobnie jak wciąż toczące się postępowanie w sprawie Adam Z. przeciwko Polsce (skarga nr 15351/03), dotyka istotnego tematu, jakim są prawa osób niepełnosprawnych osadzonych w jednostkach penitencjarnych. Także interweniujący w sprawie przedstawiciel strony trzeciej, w tym przypadku ekspert Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka podkreślił, iż skarga dotyczy bardzo ważnego problemu o charakterze systemowym. Dziś bowiem coraz wyraźniej widać, iż określenie warunków wykonywania kary pozbawienia wolności lub też stosowania środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania wobec osób niepełnosprawnych staje się istotną kwestią do rozstrzygnięcia przez Trybunał. Z tego też powodu sprawa D. G. przeciwko Polsce znalazła się w kręgu zainteresowania międzynarodowych organizacji pozarządowych, takich jak Europejskie Forum Osób Niepełnosprawnych czy też Międzynarodowy Sojuszu ws. Niepełnosprawności. Oczywiście trudno w niniejszej sprawie mówić o intencjonalnym działaniu polskich organów państwowych, niemniej jednak poziom zaniedbań w powyższej sprawie był na tyle duży, iż Trybunał stwierdził naruszenie art. 3 Konwencji przyznając skarżącemu kwotę 8.000 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia.