Na Konferencji przyjęta została tzw. deklaracja z Brighton, stanowiąca dokument o charakterze politycznym, wskazujący dalsze kierunki reformy Trybunału, konieczne w celu rozwiązania problemu zwiększenia efektywności w zakresie jego funkcjonowania, tak jeśli chodzi o sprawy już przed nim zawisłe, jak i w odniesieniu do wpływających na bieżąco skarg.

W treści części wstępnej deklaracji z Brighton jej sygnatariusze podkreślili pierwszoplanową rolę skutecznego eliminowania źródeł naruszeń na szczeblu krajowym. Odnotowano zmniejszający się problem liczby skarg oczywiście niedopuszczalnych, eliminowany zarówno w związku z wprowadzeniem nowych metod pracy w samej Kancelarii Trybunału, jak również, w konsekwencji wejścia w życie Protokołu nr 14 do Konwencji. W deklaracji zwrócono jednak uwagę, że istotnym jest aktualnie problem dopuszczalnych skarg powtarzalnych, wskazujących na istnienie nierozwiązanych problemów systemowych w poszczególnych krajach.

Deklaracja, poza częścią wstępną, usystematyzowana została przedmiotowo, w następujących podpunktach: Implementacja Konwencji na poziomie krajowym;Wzajemne oddziaływanie pomiędzy Trybunałem a władzami krajowymi; Skargi do Trybunału; Rozpatrywanie skarg; Sędziowie i orzecznictwo Trybunału; Wykonywanie wyroków Trybunału; Długoterminowa przyszłość systemu konwencyjnego i Trybunału.

W zakresie implementacji Konwencji na szczeblu krajowym deklaracja wskazuje na konkretne działania, które winny być przedsięwzięte przez władze krajowe. Ich zasadniczym celem jest zapobieganie kolejnym naruszeniom postanowień Konwencji (w szczególności – poprzez działania edukacyjno-popularyzatorskie), a w przypadku, gdy do naruszenia już doszło wyeliminowanie jego skutków (z wykorzystaniem krajowych środków odwoławczych).

W szczególności, deklaracja wskazuje na następujące formy aktywności, które powinny być podjęte przez władze poszczególnych państw w celu skuteczniejszej implementacji Konwencji na szczeblu krajowym: stworzenie, w przypadku, gdy tego jeszcze nie uczyniły, niezależnej krajowej instytucji zajmującej się ochroną praw człowieka; wdrożenie konkretnych rozwiązań mających na celu zapewnienie, by polityka i ustawodawstwo krajowe były zgodne z postanowieniami Konwencji; wprowadzenie, w razie potrzeby, nowych krajowych środków prawnych dotyczących zarzucanych naruszeń Konwencji; wprowadzenie możliwości powoływania się przez strony w toku postępowań na standardy wynikające z Konwencji i orzecznictwa Trybunału, jak również – ich uwzględniania przez sądy w toku prowadzonych postępowań, jak i w treści wydawanych orzeczeń; dostarczanie funkcjonariuszom publicznym stosownej wiedzy na temat zobowiązań konwencyjnych, w tym sędziom i prokuratorom, poprzez szkolenia i dostarczanie im odpowiednich informacji; dostarczanie informacji na temat Konwencji również potencjalnym skarżącym.

Deklaracja wymienia również, wśród szczegółowych obowiązków państw, zapewnienie tłumaczeń, względnie streszczeń, istotnych orzeczeń Trybunału (Trybunał został zachęcony do wskazywania tych wyroków, które rekomendowałby do ewentualnego przetłumaczenia), przewodnika dotyczącego kryteriów dopuszczalności, jak również dokonania ewentualnych wpłat na rzecz programów Rady Europy związanych z prawami człowieka.

W odniesieniu do wzajemnego oddziaływania pomiędzy Trybunałem a władzami krajowymi, deklaracja akcentuje w sposób szczególny istnienie po stronie państw marginesu swobody oceny co do sposobu stosowania i implementacji Konwencji, jak również subsydiarny charakter systemu konwencyjnego w procesie ochrony praw człowieka, z jednoczesnym zaznaczeniem roli Trybunału, którego zadaniem jest zbadanie, czy decyzje podejmowane przez władze krajowe są zgodne ze standardem konwencyjnym i mieszczą się w marginesie swobody oceny.

W zakresie prawa do skargi indywidualnej, deklaracja podkreśla jego fundamentalne znaczenie dla architektury europejskiego systemu ochrony praw człowieka, wskazując przy tym, że wniesienie skargi do Trybunału powinno być możliwe do zrealizowania w praktyce. Zwrócono jednocześnie uwagę na konieczność ścisłego stosowania przez Trybunał kryterium terminu do wniesienia skargi, jak również na celowość uznawania skarg za niedopuszczalne, na podstawie art. 35(5)(a) Konwencji, między innymi wówczas, gdy skarga dotyczy zarzutu, który został w sposób należyty rozpatrzony przez sąd krajowy, stosujący postanowienia Konwencji, w sposób zgodny z utrwalonym orzecznictwem Trybunału, chyba, że skarga dotyczy istotnego zagadnienia mającego wpływ na jej interpretację lub stosowanie. W tym kontekście Trybunał został również zobowiązany do rozwinięcia orzecznictwa dotyczącego kwestii wyczerpania środków krajowych przed wniesieniem skargi, jak również wprowadzenia do Regulaminu odrębnego rodzaju decyzji w przedmiocie dopuszczalności, podejmowanej z inicjatywy władz krajowych, celem zbadania efektywności środka krajowego

W odniesieniu do rozpatrywania skarg, deklaracja kładzie szczególny nacisk na problem skarg powtarzalnych, uznając kwestię skarg niedopuszczalnych za problem drugorzędny w związku z krokami przedsięwziętymi przez Trybunał stosownie do postanowień Protokołu nr 14 (zaległość, zgodnie z oświadczeniem Trybunału, ma być zlikwidowana do 2015 roku). W tym zakresie, deklaracja nie wprowadza nowej instytucji, proponowanej w brzmieniu pierwotnego jej projektu (default judgements), lecz zachęca państwa, Komitet Ministrów i Trybunał do wspólnego wypracowania sposobów rozstrzygnięcia problemu dużej liczny skarg wynikających z problemów systemowych zidentyfikowanych przez Trybunał, z uwzględnieniem zasady równego traktowania państw.

Trybunał, w porozumieniu z państwami i społeczeństwem obywatelskim, ma ponadto rozważyć celowość wprowadzenia kilku nowych rozwiązań o charakterze proceduralnym (m.in. możliwość składania skarg przez internet, udostępnianie stronom decyzji i wyroków krótko przed ich publicznym ogłoszeniem). Celem jaki deklaracja stawia przed Trybunałem jest osiągnięcie stanu, w którym podjęcie decyzji co do komunikacji skargi następowałoby w ciągu roku od jej wpływu, a zakończenie sprawy wyrokiem – w ciągu dwóch lat od komunikacji. Ewaluacja skuteczności podjętych działań winna zostać przeprowadzona przez Komitet Ministrów i Trybunał do 2015 roku.

W treści deklaracji wskazano na potrzebę wprowadzenia m.in. następujących zmian w treści samej Konwencji:

 

- wprowadzenie do Preambuły do Konwencji, odniesienia do zasady subsydiarności i doktryny marginesu swobody oceny, w znaczeniu nadawanym pojęciom tym przez orzecznictwo Trybunału (przewidywany termin przyjęcia stosownego instrumentu przez Komitet Ministrów – do końca 2013 roku)

- przyjęcie opcjonalnego protokołu dodatkowego, przewidującego instytucję opiniii doradczych, dotyczących interpretacji Konwencji w konkretnych sprawach krajowych (przewidywany termin przygotowania protokołu przez Komitet Ministrów – do końca 2013 roku)

 

- skrócenie terminu do wniesienia skargi, przewidzianego w art. 35(1) Konwencji z 6 do 4 miesięcy (przewidywany termin przyjęcia stosownego instrumentu przez Komitet Ministrów – do końca 2013 roku)

- usunięcie z treści art. 35(3)(b) Konwencji zwrotu „pod warunkiem, że żadna sprawa, która nie została należycie rozpatrzona przez sąd krajowy, nie może być odrzucona na tej podstawie” (przewidywany termin przyjęcia stosownego instrumentu przez Komitet Ministrów – do końca 2013 roku)

 

- zmiana art. 30 Konwencji poprzez usunięcie słów „chyba, że sprzeciwia się temu jedna ze stron”(przewidywany termin przyjęcia stosownego instrumentu przez Komitet Ministrów – koniec 2013 roku)

- zmiana art. 23(2) Konwencji poprzez zastąpienie limitu wieku sędziego wymogiem, że sędziowie nie mogą mieć więcej niż 65 lat w chwili objęcia urzędu (przewidywany termin przyjęcia stosownego instrumentu przez Komitet Ministrów – koniec 2013 roku).