Wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach wydanych przeciwko Polsce w dniu 17 stycznia 2012 roku

W dniu 17 stycznia 2012 roku Trybunał wydał jeden wyrok w sprawie przeciwko Polsce, dotyczący skargi Janusza Biziuka (skarga nr 24580/06), w którym orzekł naruszenie Artykułu 5 ust. 1 Konwencji z uwagi na bezprawność tymczasowego aresztowania skarżącego w okresie od 11 do 17 września 2006 roku oraz Artykułu 5 ust. 4 Konwencji z uwagi na zwłokę w rozpoznaniu wniosków oraz zażaleń skarżącego dotyczących umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym.

Postępowanie karne wszczęte przeciwko skarżącemu w związku z zarzutami popełnienia przestępstw, miedzy innymi groźby karalnej, zostało następnie, postanowieniem z dnia 5 maja 2005 roku z uwagi na jego niepoczytalność, umorzone. Jednocześnie Sąd zarządził umieszczenie skarżącego, tytułem środka zabezpieczającego, w szpitalu psychiatrycznym. Postanowieniem z 14 września 2005 roku Sąd Rejonowy w Sokółce umorzył kolejne postępowanie karne prowadzone przeciwko skarżącemu i również w tym przypadku zastosował wobec niego środek zabezpieczający.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia Artykułu 5 ust. 1 Konwencji Trybunał zauważył, że pomimo iż Sąd Rejonowy w Białymstoku wydał – opierając się na opiniach psychologa i dwóch psychiatrów, sporządzonych w dniach 10 i 13 czerwca 2006 roku – postanowienie uchylające środek zabezpieczający w postacie umieszczenia skarżącego w zakładzie psychiatrycznym, szpital w którym przebywał skarżący nie wykonał postanowienia. W dniu 17 września 2006 roku skarżący uciekł ze szpitala. Wnioski szpitala co do braku podstaw do zwolnienia skarżącego w dniu 11 września 2006 roku nie były wsparte żadnymi nowymi dowodami medycznymi, lecz odwoływały się do wcześniejszego postanowienia z 14 września 2005 roku i przywołanej w nim opinii z 7 kwietnia 2005 roku. Co więcej, nowsza opinia z czerwca 2006 roku nie została wzięta pod uwagę. Trybunał przypomniał, że ocena stanu zdrowia psychicznego uzasadniająca zastosowanie środka zabezpieczającego musi odnosić się zawsze do bieżącego stanu zdrowia danej osoby. Dlatego też Trybunał uznał, że nie zostało w sposób wiarygodny wykazane, że stan psychiczny skarżącego uzasadniał jego pozbawienie wolności w okresie pomiędzy 11 a 17 września 2006 roku. W konsekwencji, przetrzymywanie skarżącego po dacie 11 września 2006 roku stanowiło bezprawne - w rozumieniu Artykułu 5 ust. 1 Konwencji – pozbawienie wolności.

W odniesieniu natomiast do zarzutów naruszenia Artykułu 5 ust. 4 Konwencji z uwagi na zwłokę w rozpoznaniu wniosków oraz zażaleń skarżącego w przedmiocie  uchylenia środka zabezpieczającego, Trybunał zauważył, że zażalenie skarżącego z dnia 23 lutego 2006 roku zostało rozpoznane dopiero w dniu 21 marca 2006 roku. Obiektywnie okres ten może nie wydawać się nadmierny, jednakże mając na uwadze to, że Rząd nie wskazał żadnych argumentów przemawiających za ewentualną potrzebą zasięgnięcia dodatkowych opinii koniecznych dla  oceny zażalenia bądź innych faktów przemawiających za tym, że sprawa była na tyle skomplikowana, iż niemożliwe było jej szybsze rozpoznanie – a także fakt zwłoki w rozpoznaniu kolejnych wniosków skarżącego, stwierdzić należało, iż procedura oceny zasadności pozbawienia wolności skarżącego nie spełniała wymogu „niezwłocznego” rozpoznania sprawy, o którym mowa w Artykule 5 ust. 4 Konwencji.

Tytułem słusznego zadośćuczynienia Trybunał przyznał skarżącemu kwotę 2.500 euro oraz kwotę 1.150 euro tytułem zwrotu kosztów postępowania przed Trybunałem.