W dniu 26 lipca 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał cztery wyroki w sprawach przeciwko Polsce: Iwaszkiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 30614/06) dotyczący zarzutu naruszenia art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji, Musiałek i Baczyński przeciwko Polsce (skarga nr 32798/02) dotyczący zarzutu naruszenia art. 3 Konwencji, M.B. przeciwko Polsce (skarga nr 11887/07) dotyczący zarzutu naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji oraz Dobosz przeciwko Polsce (skarga nr 15231/08) dotyczący zarzutu naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji.

 

W sprawie skarżących Klary i Marii Iwaszkiewicz - córki oraz wdowy po zmarłym Henryku Iwaszkiewiczu - Trybunał orzekł, że pozbawienie go uprawnień kombatanckich i wynikającej stąd wyższej emerytury nie naruszyło przewidzianego w przepisie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji prawa do ochrony własności skarżących.

Henryk Iwaszkiewicz nabył uprawnienia kombatanckie w 1997r. Następnie, w wyniku śledztwa dotyczącego nieprawidłowości, których dopuścili się lekarze orzekający o podstawach do przyznania uprawnień kombatanckich na terenie Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Zduńskiej Woli skarżący został poddany ponownym badaniom. Badania te wykazały brak podstaw do przyznania przedmiotowych uprawnień. Henryk Iwaszkiewicz odwołał się od powyższej decyzji do Sądu jednakże w trakcie postępowania zmarł, zaś w jego miejsce wstąpiły skarżące. Ostatecznie Sądy obu instancji podtrzymały decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Orzekając o braku naruszenia Trybunał odwołał się do ogólnych standardów stosowanych w sprawach o naruszenie prawa do ochrony własności wskazując, że ingerencja państwa w to prawo była w realiach niniejszej sprawy uzasadniona. Trybunał podkreślił przede wszystkim, że nierozsądnym byłoby przyjęcie, że państwo - wbrew ujawnieniu okoliczności wskazujących na nieprawidłowości przy pierwotnym podjęciu decyzji - nie ma prawa jej weryfikacji. Utrzymywanie w mocy takiej wadliwej decyzji byłoby niesprawiedliwe przede wszystkim z punku widzenia obywateli opłacających składki na dany fundusz. Trybunał zaznaczył także, że tak Henryk Iwaszkiewicz, jak i skarżące, nie zostali pozbawieni środków do życia. W konsekwencji odebrania prawa do emerytury kombatanckiej skarżącemu automatycznie przysługiwała emerytura na zasadach ogólnych. Nadto, fakt odebrania emerytury kombatanckiej nie zobowiązywał do zwrotu jakichkolwiek sum z tego tytułu.

Skarżący Tomasz Musiałek i Jarosław Baczyński zarzucili naruszenie art. 3 Konwencji z uwagi na osadzenie ich w warunkach przeludnienia. Tomasz Musiałek zarzucił ponadto brak właściwej opieki medycznej w jednostce penitencjarnej.

Trybunał odrzucił skargę w zakresie zarzutów podnoszonych przez Jarosława Baczyńskiego z uwagi na niewykorzystanie przez niego środków krajowych w postaci powództwa odszkodowawczego od Skarbu Państwa.  W zakresie natomiast skargi Tomasza Musiałek orzekł, że przetrzymywanie go przez trzy i pół roku w przeludnionej celu, z prawem do jedynie godzinnego spaceru w ciągu dnia i jednej kąpieli tygodniowo, w połączeniu z niezapewnieniem przez władze krajowe efektywnej opieki medycznej i brakiem zwolnienia skarżącego celem poddania się leczeniu, co doprowadziło do konieczności amputacji małego palca u ręki, wywołało u skarżącego stres, niepokój i cierpienie psychiczne. W konsekwencji skarżący został poddany niehumanitarnemu i poniżającemu traktowaniu, w sposób sprzeczny z art. 3 Konwencji.

Skarżący nie zgłosił roszczeń finansowych. 

 

W sprawie M.B. Trybunał orzekł naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji z uwagi na fakt, iż przesłanki na które powoływano się przedłużając tymczasowe aresztowanie skarżącej nie były odpowiednie i wystarczające dla usprawiedliwienia całego okresu stosowania tego środka zapobiegawczego, trwającego 2 lata 7 miesięcy i 12 dni.

Trybunał ocenił kolejno podstawy przytaczane przez władze krajowe dla uzasadnienia tymczasowego aresztowania pod kątem ich zgodności ze standardami Konwencji. Prawdopodobieństwo popełnienia zarzucanych czynów oraz konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a także zbadania obszernego materiału dowodowego w sprawie uznał za uzasadniające stosowanie aresztu tylko w jego początkowym okresie. Trybunał przypomniał, że prawdopodobieństwo wymierzenia surowej kary stanowi istotny element przy ocenie ryzyka bezprawnego oddziaływania na tok postępowania, jednakże okoliczność tego rodzaju, sama w sobie, nie usprawiedliwia długiego okresu tymczasowego aresztowania. Przesłanka konieczności zapewnienia prawidłowego toku postępowania została z kolei, w ocenie Trybunału, powołana przez władze krajowe bardzo ogólnie, bez wskazania konkretnych faktów przemawiających za przyjęciem ryzyka utrudniania postępowania przez skarżącą. Trybunał zwrócił także uwagę na wagę zarzucanych skarżącej czynów, które nie zostały popełnione w warunkach zorganizowanej grupy przestępczej i nie zostały popełnione z użyciem przemocy.

Tytułem słusznego zadośćuczynienia Trybunał przyznał skarżącej kwotę 2.000 euro.

 

W sprawie skarżącego Piotra Dobosza Trybunał stwierdził naruszenie przepisu art. 6 Konwencji w zakresie długości postępowania karnego. Postępowanie w niniejszej sprawie trwało 10 lat, co w ocenie Trybunału nie mieściło się w graniach rozsądnego terminu, o którym mowa w powołanym postanowieniu Konwencji. Jednocześnie sądy krajowe dwukrotnie nie uwzględniły skargi na przewlekłość postępowania.