W dniu 3 maja 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał  3 wyroki w sprawach przeciwko Polsce: Apanasewicz przeciwko Polsce (skarga nr 6854/07), dotyczący naruszenia art. 6 ust. 1 oraz art. 8 Konwencji, Chernyshov przeciwko Polsce (skarga nr 35630/02) oraz Bielski przeciwko Polsce i Niemcom (skarga nr 18120/03) - oba odnoszące się do naruszenia art. 5 ust 3 Konwencji.

 

W sprawie Apanasewicz przeciwko Polsce skarżąca pani Helena Apanasewicz zarzuciła, że długość postępowania sądowego, w tym egzekucyjnego, w jej sprawie naruszyła wymóg rozsądnego terminu, przewidziany w art. 6 ust. 1 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu sądowego). Ponadto skarżąca wskazała,  że władze krajowe nie uczyniły zadość obowiązkowi wyrażonemu w art. 8 Konwencji (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego), w celu zapewnienia poszanowania prawa do ochrony życia prywatnego i rodzinnego przed skutkami niezgodnych z prawem działań innych podmiotów, tj. zakładu betoniarskiego zajmującego się działalnością produkcyjno-handlową na sąsiadującej z nią nieruchomości. Skarżąca podejmowała bezskutecznie działania w celu wykonania wyroku nakazującego zaprzestanie wspomnianej wyżej działalności podkreślając, że emisja pyłów i hałas powodowany pracą betoniarek i ruchem samochodów ciężarowych wywierał szkodliwy wpływ na stan jej zdrowia i samopoczucie.

 

Trybunał zauważył, że w świetle uzasadnienia wyroku wydanego w postępowania cywilnym zainicjowanym przez skarżącą, jak i zaprezentowanych dowodów, nie ma żadnych wątpliwości, że skarżąca była bezpośrednio dotknięta niekorzystną działalnością gospodarczą prowadzoną przez jej sąsiada, w szczególności przez uciążliwy hałas związany z pracą maszyn. Trybunał zauważył, iż ​​sąd cywilny nakazał wstrzymanie eksploatacji obiektu ze względu na jego szkodliwe oddziaływanie.

Analizując materiał dowodowy w sprawie Trybunał uznał, że władze krajowe nie wywiązały się należycie z pozytywnego obowiązku zapewnienia poszanowania praw skarżącej zagwarantowanych art. 8 Konwencji.

Jednocześnie odnośnie zarzutu naruszenia art. 6 ust 1 Konwencji Trybunał doszedł do wniosku, iż całkowity czas trwania postępowania, brak należytej staranności władz oraz niedostateczne wykorzystanie dostępnych środków przymusu spowodowało, że skarżąca nie otrzymała skutecznej ochrony prawnej zgodnej ze standardami Konwencji.

W okolicznościach omawianej sprawy Trybunał stwierdził, że doszło do naruszenia art. 6 ust 1 i art. 8 Konwencji i przyznał skarżącej kwotę 15.000 euro tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 2.580 euro tytułem zwrotu kosztów i wydatków.

 

W sprawie Chernyshov przeciwko Polsce, skarżący pan Igor Chernyshov zarzucił naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego), wskazując, że okres jego tymczasowego aresztowania przekroczył „rozsądny termin”. Okres tymczasowego aresztowania, który należy brać po uwagę wyniósł łącznie dwa lata i dwadzieścia jeden dni.

 

 Analizując materiał dowodowy zgromadzony w sprawie Trybunał przyznał, że istnienie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przez skarżącego poważnego przestępstwa (podejrzenie popełnienie przestępstwa zabójstwa) może początkowo uzasadniać potrzebę zastosowania wobec skarżącego środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Trybunał zauważył, że przez cały okres stosowania tymczasowego aresztowania ​​istniało poważne i uzasadnione ryzyko ucieczki skarżącego, które zostało potwierdzone przez szereg okoliczności, w szczególności mając na uwadze to, że jest on obcokrajowcem, nie powiązanym z Polską, nie posiadającym w kraju żadnego majątku. Trybunał uznał również, iż władze krajowe wykazały "szczególną staranność" w prowadzeniu postępowania. W szczególności sam fakt, iż wyrok sądu I instancji był dwukrotnie uchylany a sprawa przekazywana do ponownego rozpoznania nie został samoistnie, w okolicznościach sprawy, uznany za wystarczający do stwierdzenia niestarannego prowadzenia sprawy. Decydujące znaczenie miało tu szybkie i sprawne rozpoznanie sprawy przez sądy tak I, jak i II instancji.

Biorąc powyższe pod uwagę oraz w związku z tym, że okres tymczasowego aresztowania skarżącego trwał dwa lata i dwadzieścia jeden dni, Trybunał stwierdził, że ​​przyczyny stosowania wobec skarżącego tymczasowego aresztowania były "istotne" i "wystarczające" dla uzasadnienia pozbawienia go wolności przez cały ten czas.

W związku z powyższym oraz w świetle kryteriów ustalonych w orzecznictwie w podobnych sprawach, Trybunał stwierdził, iż w sprawie nie doszło do naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji.

 

Podobnie w sprawie Bielski przeciwko Polsce i Niemcom, skarżący pan Kazimierz Bielski zarzucił, iż okres jego tymczasowego aresztowania przekroczył wymóg „rozsądnego terminu” przewidziany w art. 5 ust 3 Konwencji. Okres, który należało wziąć pod uwagę wynosił łącznie trzy lata i dwadzieścia trzy dni.

Badając materiał zgromadzony w sprawie Trybunał powtórzył, że nawet jeżeli szczególne okoliczności sprawy wymagały zastosowania najbardziej dolegliwego ze środków zapobiegawczych, tj. tymczasowego aresztowania, środek ten nie może być przedłużony poza dopuszczalny okres ogólnie przyjęty w orzecznictwie Trybunału. Jedynie istotne i wystarczające powody mogłyby uzasadnić potrzebę dalszego przedłużenia tymczasowego aresztowania. Nawet jeśli szczególne okoliczności sprawy wymagały przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania ponad okres generalnie akceptowany w orzecznictwie Trybunału, wymagałoby to uzasadnienia poprzez wskazanie na szczególnie ważne przyczyny. W okolicznościach niniejszej sprawy, Trybunał zauważył, że ​​skarżący był pozbawiony wolności ponad trzy lata, a argumenty, na które powoływały się sądy krajowe w postanowieniach o przedłużeniu stosowania tymczasowego aresztowania skarżącego, ograniczały się jedynie do powtórzenia tez formułowanych w uzasadnieniach wcześniej wydanych postanowień.

 

Dlatego też Trybunał doszedł do wniosku, iż powody przytoczone przez władze krajowe nie mogły uzasadniać łącznego okresu stosowania wobec skarżącego tymczasowego aresztowania, a w sprawie doszło do naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji. W konsekwencji stwierdzonego naruszenia Trybunał przyznał skarżącemu kwotę 1.500 euro tytułem zadośćuczynienia.