Aktualności

Najnowsze orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach polskich

2019-01-11

W dniu 6 grudnia 2018 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka opublikował wyrok w sprawie Bukowski i inn. p-ko Polsce (2062/14) oraz następujące decyzje wydane w dniu 13 listopada 2018 roku:

Czajkowska p-ko Polsce (2062/14),

Glazer p-ko Polsce (36087/15),

Lenart p-ko Polsce (1855/14),

Mazur p-ko Polsce (49864/15),

Michalski p-ko Polsce (78851/16),

Ryba i Ryba p-ko Polsce (77501/16),

Stefaniak p-ko Polsce (79456/17),

Szczęsny p-ko Polsce (60537/16).

Wyrok w sprawie Bukowski i inn. p-ko Polsce (2062/14) dotyczył przewlekłości czterech postępowań administracyjnych w sprawie użytkowania wieczystego gruntów warszawskich. Trybunał uznał skargę za dopuszczalną w zakresie dotyczącym przewlekłości pierwszego postępowania administracyjnego i stwierdził, że doszło do naruszenia art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja), zaś w pozostałej części – za niedopuszczalną. Z tego tytułu Trybunał zasądził na rzecz każdego ze skarżących kwoty 1625 EUR tytułem poniesionej szkody niemajątkowej.

 

W sprawie Glazer p-ko Polsce (36087/15) skarżący podnosił naruszenie art. 6 oraz art. 8 Konwencji z uwagi na brak możliwości skutecznego zaprzeczenia ojcostwa.

Skarżący w 1994 roku uznał ojcostwo dziecka na podstawie wyników badania krwi, które nie wykluczyły jego ojcostwa. Trybunał ustalił, że uznanie ojcostwa przez skarżącego było dobrowolne, choć następnie wystąpił on dwukrotnie z powództwem o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (jako podstawę skarżący podał zdiagnozowaną astenospermię). Trybunał stwierdził, że – z nieznanych przyczyn – skarżący, pomimo wątpliwości co do ojcostwa, zdecydował się nie kontynuować postępowań. W 2010 r. skarżący wykonał prywatny test DNA, który wykluczył jego ojcostwo i wtedy, z uwagi na upływ terminu do samodzielnego wystąpienia z powództwem, wnioskował by prokurator wystąpił w tej sprawie po raz kolejny. Sprawa skarżącego została wówczas rozpoznana co do meritum przez sądy dwóch instancji.

Trybunał ustalił, że sąd pierwszej instancji nie dopuścił dowodu z prywatnej opinii w postaci wyników badania DNA, z uwagi na okoliczności pozyskania materiału do badań (uzyskano je przez prywatnego detektywa, co zostało zatajone przed laboratorium), zaś w postępowaniu sądowym zarówno dziecko, jak i matka odmówili poddania się testom DNA. W tym kontekście Trybunał powołał się na swoje orzecznictwo, że podczas gdy osoby w sytuacji skarżącego mają interes w otrzymaniu informacji koniecznych do poznania prawdy odnośnie tak ważnego aspektu swojej osobistej tożsamości, to jednakże wzgląd na ochronę osób trzecich może uniemożliwić zmuszenie kogoś do poddania się jakimkolwiek badaniom, w tym badaniom DNA (sprawa Mikulić p-ko Chorwacji nr 53176/99, sprawa Bagniewski p-ko Polsce nr 28475/14).

Ponadto Trybunał zważył, że w przedmiotowej sprawie skarżący nie przedłożył sądom krajowym żadnego przekonywującego dowodu na poparcie swoich wątpliwości odnośnie ojcostwa dziecka, w szczególności nie wykazał, że ojcostwo innego mężczyzny jest bardziej prawdopodobne. Ponadto Trybunał nie stwierdził, aby w niniejszej sprawie były jakiekolwiek wskazania, że działanie władz na szczeblu krajowym było arbitralne lub powierzchowne.

Trybunał, biorąc pod uwagę nie budzące wątpliwości stanowisko dziecka w niniejszej sprawie, uznał za uzasadnione, że sądy krajowe przyznały większą wagę ochronie interesu dziecka, niż interesowi skarżącego w stwierdzeniu faktu biologicznego. W tym kontekście Trybunał przywołał swoje orzecznictwo w sprawach  Iyilik p-ko Turcji (2899/05) oraz Nylund p-ko Finlandii (27110/95).

Z uwagi na powyższe, Trybunał niniejszą decyzją, na podstawie art. 35 ust. 3 i 4 Konwencji odrzucił skargę uznając ją za oczywiście nieuzasadnioną i w związku z tym niedopuszczalną.

 

Przedmiotem decyzji w sprawie Michalski p-ko Polsce (78851/16) była kwestia naruszenia art. 6 w związku z odmową zwolnienia skarżącego z kosztów sądowych, a także naruszenia art. 3 Konwencji w kontekście oczekiwania przez skarżącego przez osiem lat na usunięcie ciała obcego z oka.

Rząd Polski w deklaracji jednostronnej przyznał, że nastąpiły podnoszone przez skarżącego naruszenia. Trybunał, pomimo braku zgody skarżącego, zaakceptował deklarację jednostronną i zadeklarowaną sumę pieniężną opiewającą na 10.000 zł. Trybunał biorąc pod uwagę charakter i treść deklaracji Rządu RP, uznał, że poszanowanie praw człowieka wynikających z Konwencji i jej Protokołów nie wymaga kontynuowania rozpoznawania niniejszej sprawy i w konsekwencji, na mocy art. 37 ust. 1 c) Konwencji skreślił skargę z listy spraw.

 

W sprawie Ryba i Ryba p-ko Polsce (77501/16) obaj skarżący - panowie Andrzej i Kazimierz Ryba zarzucili naruszenie art. 6 § 1 oraz art. 13 Konwencji z uwagi na niespełnienie wymogu rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie, a także brak zasądzenia, na szczeblu krajowym, odpowiedniej sumy pieniężnej za przewlekłość postępowania.

Rząd RP w deklaracji zaoferował kwotę 5 800 złotych za przedmiotowe naruszenie. W odniesieniu do pierwszego skarżącego, pomimo braku akceptacji przez niego treści deklaracji, biorąc pod uwagę jej charakter i treść, Trybunał uznał, że poszanowanie praw człowieka wynikających z Konwencji i jej Protokołów nie wymaga kontynuowania rozpoznawania niniejszej sprawy. Skarga została skreślona z listy spraw na podstawie art. 37 ust. 1 c) Konwencji.

Drugi ze skarżących, pan Kazimierz Ryba zaakceptował warunki deklaracji, przez co zdołano doprowadzić do polubownego załatwienia sprawy, a Trybunał uznał, że nastąpiło ono na zasadach poszanowania praw człowieka w rozumieniu Konwencji i jej protokołów, w związku z czym skreślił skargę z listy spraw na mocy art. 37 ust.1 b) w zw. z art. 39 ust.3 Konwencji.

 

W sprawie Szczęsny p-ko Polsce (60537/16) Rząd Polski w deklaracji jednostronnej przyznał, że nastąpiło podnoszone przez skarżącego naruszenie art. 3 Konwencji w związku z tym, że skarżący był osadzony w przeludnionej celi. Trybunał, pomimo braku zgody skarżącego, zaakceptował deklarację jednostronną i sumę pieniężną opiewająca na 12.000 zł stwierdzając, że poszanowanie praw człowieka wynikających z Konwencji i jej Protokołów nie wymaga kontynuowania rozpoznawania niniejszej sprawy. Z uwagi na powyższe, na mocy art. 37 ust. 1 c) Konwencji skreślił skargę z listy spraw.

 

Decyzja sprawie Stefaniak przeciwko Polsce dotyczyła naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji w związku z nadmiernie długim stosowaniem tymczasowego aresztowania, które wynosiło w niniejszej sprawie ponad 7 lat. Trybunał uznał ugodę zawartą przez strony, na mocy której Rząd RP zobowiązał się zapłacić skarżącemu 8 000 euro tytułem pokrycia wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych jak również kosztów i wydatków, a skarżący zrzekł się wszelkich dalszych roszczeń przeciwko Polsce wynikających z okoliczności sprawy.

Orzeczenia dostępne są w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (www.echr.coe).

powrót do listy aktualności

O dokumencie